کد مطلب:1044 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:311
نمـاز جمـاعت
مسأله 1408 ـ مستحب است نمازهای واجب مخصوصاً نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند و در نماز صبح و مغرب و عشا، خصوصاً برای همسایه مسجد و كسی كه صدای اذان مسجد را می شنود بیشتر سفارش شده است.
مسأله 1409 ـ اگر یك نفر به امام جماعت اقتدا كند، هر ركعت از نماز آنان ثواب صدو پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا كنند هر ركعتی ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بیشتر شوند ثواب نمازشان بیشتر می شود تا به ده نفر برسند وعده آنان كه از ده گذشت، اگر تمام آسمانها كاغذ و دریاها مركب و درختهاقلم و جن و انس و ملائكه نویسنده شوند، نمی توانند ثواب یك ركعت آنرا بنویسند.
مسأله 1410 ـ حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بی اعتنائی جایز نیست. و سزاوار نیست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.
مسأله 1411 ـ مستحب است انسان صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادی یعنی تنها خوانده شود بهتر است. و نیز نماز جماعتی را كه مختصر بخوانند از نماز فرادائی كه آنرا طول بدهند بهتر می باشد.
مسأله 1412 ـ وقتی كه جماعت بر پا می شود، مستحب است كسی كه نمازش را فرادی خوانده دوباره با جماعت بخواند. و اگر بعد بفهمد كه نماز اولش باطل بوده، نماز دوم او كافیست.
مسأله 1413 ـ اگر امام یا مأموم بخواهد نمازی را كه به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند اشكال دارد.
مسأله 1414 ـ كسی كه در نماز وسواس دارد و فقط در صورتی كه نماز را با جماعت بخواند، از وسواس راحت می شود، بنابر احتیاط واجب باید نماز را با جماعت بخواند.
مسأله 1415 ـ اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر كند كه نماز را به جماعت بخواند، نماز جماعت بر او به صرف امرشان واجب نمی شود.
مسأله 1416 ـ نماز مستحب را نمی شود به جماعت خواند، مگر نماز استسقاء كه برای آمدن باران می خوانند، و نمازی كه واجب بوده و به جهتی مستحب شده است، مانند نماز عید فطر و قربان كه در زمان امام علیه السلام واجب بوده و به واسطه غائب شدن ایشان مستحب می باشد.
مسأله 1417 ـ موقعی كه امام جماعت نماز یومیه می خواند، هر كدام از نمازهای یومیه را می شود به او اقتدا كرد، ولی اگر نماز یومیه اش را احتیاطاً دوباره می خواند، اقتدا كردن به او اشكال دارد. مگر در دو صورت :
1 ـ آنكه مأموم هم مثل امام باشد در اینكه نمازش را احتیاطاً دوباره بخواند و در سبب احتیاط به نحوی كه اگر نماز قبلی مأموم باطل بوده نماز قبلی امام هم باطل بوده مثلاً هر دو نماز را احتیاطاً اعاده نمایند به جهت اینكه در نماز قبل در ذكر ركوع یا سجود عمداً اكتفاء به یك سبحان الله نموده اند.
2 ـ آنكه امام نماز قبلی را منفرداً خوانده باشد و فعلاً به قصد امر واقعی به جماعت اعاده نماید، چه فعلاً واجب باشد به جهت باطل بودن نماز قبلی و چه مستحب باشد به جهت اینكه به جماعت اعاده نموده و در هر دو صورت اقتدا به او صحیح است.
مسأله 1418 ـ اگر امام جماعت قضای نماز یومیه خود را می خواند می شود به او اقتدا كرد، ولی اگر نمازش را احتیاطاً قضا می كند، یا احتیاطاً قضای نماز كس دیگر را می خواند، اگر چه برای آن پول نگرفته باشد، اقتدای به او اشكال دارد مگر آنكه قضای قطعی غیر باشد.
مسأله 1419 ـ اگر انسان نداند نمازی را كه امام می خواند نماز واجب یومیه است یا نماز مستحب، نمی تواند به او اقتدا كند.
مسأله 1420 ـ اگر امام در محراب باشد و كسی پشت سر او اقتدا نكرده باشد، كسانی كه دو طرف محراب ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند نمی توانند اقتدا كنند.
مسأله 1421 ـ اگر به واسطه درازی صف اول، كسانی كه دو طرف صف ایستاده اند، امام را نبینند می توانند اقتدا كنند. و نیز اگر به واسطه درازی یكی از صفهای دیگر كسانی كه دو طرف آن ایستاده اند، صف جلوی خود را نبینند می توانند اقتدا نمایند.
مسأله 1422 ـ اگر صفهای جماعت تا درب مسجد برسد كسی كه مقابل درب پشت صف ایستاده نمازش صحیح است، و نیز نماز كسانی كه پشت سر او اقتدا می كنند صحیح می باشد، ولی نماز كسانی كه دو طرف او ایستاده اند وصف جلو را نمی بیند صحیح نیست.
مسأله 1423 ـ كسی كه پشت ستون ایستاده، اگر از طرف راست یا چپ به واسطه مأموم دیگر به امام متصل نباشد نمی تواند اقتدا كند.
مسأله 1424 ـ جای ایستادن امام باید از جای مأموم بلندتر نباشد، ولی اگر مكان امام مقدار خیلی كمی بلندتر باشد اشكال ندارد و نیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در طرفی كه بلندتر است بایستد در صورتی كه سراشیبی آن زیاد نباشد و طوری باشد كه به آن، زمین مسطح بگویند مانعی ندارد.
مسأله 1425 ـ اگر جای مأموم بلندتر از جای امام باشد اشكال ندارد، ولی اگر بقدری بلند باشد كه نگویند اجتماع كرده اند، جماعت صحیح نیست.
مسأله 1426 ـ اگر بین كسانی كه در یك صف ایستاده اند بچه ممیز یعنی بچه ای كه خوب و بد را می فهمد فاصله شود، چنانچه ندانند نماز او باطل است می توانند اقتدا كنند.
مسأله 1427 ـ بعد از تكبیر امام اگر صف جلو آماده نماز، و تكبیر گفتن آنان نزدیك باشد، بنابر احتیاط واجب كسی كه در صف بعد ایستاده، نمی تواند تكبیر بگوید و باید صبر كند تا تكبیر شخص جلو او تمام شود.
مسأله 1428 ـ اگر بداند نماز یك صف از صفهای جلو باطل است، در صفهای بعد نمی تواند اقتدا كند، ولی اگر نداند نماز آنان صحیح است یا نه، می تواند اقتدا نماید.
مسأله 1429 ـ هر گاه بداند نماز امام باطل است، مثلاً بداند امام وضو ندارد، اگر چه خود امام ملتفت نباشد، نمی تواند به او اقتدا كند.
مسأله 1430 ـ اگر مأموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده، یا كافر بوده، یا به جهتی نمازش باطل بوده، مثلاً بیوضو نماز خوانده چنانچه به وظیفه منفرد عمل كرده باشد غیر از ترك قرائت نمازش صحیح است.
مسأله 1431 ـ اگر در بین نماز شك كند كه اقتدا كرده یا نه چنانچه در حالی باشد كه وظیفه مأموم است مثلاً به حمد و سوره امام گوش می دهد بنابر احتیاط واجب باید نمازش را به نیت فرادی تمام نماید. لكن اگر خود را مقتدی ببیند و مشغول به نماز جماعت بداند اظهر عدم اعتنا به شك است. و اگر مشغول كاری باشد كه هم وظیفه امام و هم وظیفه مأموم است مثلاً در ركوع یا سجده باشد، باید نماز را به نیت فرادی تمام نماید.
مسأله 1432 ـ احتیاط واجب آنست كه در بین نماز جماعت تا ناچار نشود چنانچه جماعت خواندن از برایش واجب باشد، نیت فرادی نكند. بلی بهتر بلكه احوط آنست كه اگر جماعت هم واجب نباشد، از اول قصد فرادی را نداشته باشد.
مسأله 1433 ـ اگر مأموم به واسطه عذری یا بدون عذر بعد از حمد و سوره امام نیت فرادی كند، لازم نیست حمد و سوره را بخواند ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادی نماید، باید مقداری را كه امام نخوانده بخواند.
مسأله 1434 ـ اگر در بین نماز جماعت نیت فرادی نماید، نمی تواند دوباره نیت جماعت كند، ولی اگر مردد شود كه نیت فرادی كند یا نه و بعد تصمیم بگیرد كه نماز را با جماعت تمام كند، نمازش صحیح است.
مسأله 1435 ـ اگر شك كند كه نیت فرادی كرده یا نه، باید بنا بگذارد كه نیت فرادی نكرده است.
مسأله 1436 ـ اگر موقعی كه امام در ركوع است اقتدا كند و به ركوع امام برسد، اگر چه ذكر امام تمام شده باشد، نمازش صحیح است و یك ركعت حساب می شود. اما اگر به مقدار ركوع خم شود و به ركوع امام نرسد نمازش باطل است، و احتیاط مستحب آنست كه نماز را تمام نموده و بعد اعاده نماید مگر آنكه یقین داشته كه به امام می رسد در این صورت اقوی صحت نماز و احوط اعاده است.
مسأله 1437 ـ اگر موقعی كه امام در ركوع است اقتدا كند و بمقدار ركوع خم شود و شك كند كه به ركوع امام رسیده یا نه نمازش باطل است . و احتیاط مستحب آنست كه نماز را تمام نموده و بعداًاعاده نماید مگر آنكه یقین داشته كه به امام می رسد كه اقوی در این صورت صحت نماز و احوط اعاده است .
مسأله 1438 ـ اگرموقعی كه امام در ركوع است اقتداكند و پیش از آنكه باندازه ركوع خم شود، امام سر از ركوع بر دارد واجب نیست بایستد تا امام برای ركعت بعد بر خیزد و آنرا ركعت اول نماز خود حساب كند. بلكه می تواند نیت فرادی نماید، و اگر برخاستن امام بقدری طول بكشد كه نگویند این شخص نماز جماعت می خواند، باید نیت فرادی نماید.
مسأله 1439 ـ اگراول نماز یا بین حمد و سوره اقتدا كند و پیش از آنكه به ركوع رود، امام سر از ركوع بر دارد نماز اوصحیح است.
مسأله 1440 ـ اگر موقعی برسد كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، باید بعد از نیت و گفتن تكبیرة الاحرام بنشیند و تشهد را به قصد قربت مطلق با امام بخواند ولی سلام را نگوید و صبر كند تا امام سلام نماز را بدهد، بعد بایستد و بدون آنكه دوباره نیت كند و تكبیر بگوید، حمد و سوره را بخواند و آنرا ركعت اول نماز خود حساب كند.
مسأله 1441 ـ مأموم نباید جلوتر از امام بایستد و اگر مساوی او بایستد اشكال ندارد، ولی اگر قد او بلندتر از امام است، بنابر احتیاط واجب باید طوری بایستد كه در ركوع و سجود جلوتر از امام نباشد.
مسأله 1442 ـ در نماز جماعت باید بین مأموم و امام پرده و مانند آن كه پشت آن دیده نمی شود فاصله نباشد، و همچنین است بین انسان و مأموم دیگری كه انسان به واسطه او به امام متصل شده است، ولی اگر امام مرد و مأموم زن باشد، چنانچه بین آن زن و امام یا بین آن زن و مأموم دیگری كه مرد است، و زن به واسطه او به امام متصل شده است پرده و مانند آن باشد اشكال ندارد.
مسأله 1443 ـ اگر بعد از شروع به نماز بین مأموم و امام، یا بین مأموم و كسی كه مأموم به واسطه او متصل به امام است، پرده یا چیز دیگری كه پشت آنرا نمی توان دید فاصله شود، قهراً فرادی می شود، و چنانچه به وظیفه منفرد عمل نماید نمازش صحیح است.
مسأله 1444 ـ احتیاط واجب آنست كه بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام بیشتر از مقداری كه بشود به یك گام از آن رد شد فاصله نباشد. و نیز اگر انسان به واسطه مأمومی كه جلوی او ایستاده به امام متصل باشد، احتیاط واجب آنست كه فاصله جای سجده اش از جای ایستادن او بیشتر از این مقدار نباشد.
مسأله 1445 ـ اگر مأموم به واسطه كسی كه طرف راست یا چپ او اقتدا كرده به امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد، مستحب آنست كه با كسی كه در طرف راست یا چپ او اقتدا كرده، بیشتر از یك قدم معمولی فاصله نداشته باشد.
مسأله 1446 ـ اگر در نماز، بین مأموم و امام، یا بین مأموم و كسی كه مأموم به واسطه او به امام متصل است، فاصله بیش از حد پیدا شود قهراً فرادی می شود، و نمازش اگر به وظیفه منفرد عمل نموده باشد صحیح است.
مسأله 1447 ـ اگر نماز همه كسانی كه در صف جلو هستند تمام شود، یا همه نیت فرادی نمایند، نماز كسانی كه در صف بعد ایستاده اند قهراً فرادی می شود، و صحیح است اگر به وظیفه منفرد عمل نموده باشند.
مسأله 1448 ـ اگر در ركعت دوم اقتدا كند، لازم نیست حمد و سوره بخواند، ولی قنوت و تشهد را با امام بخواند، و احتیاط آنست كه موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند كند، و باید بعد از تشهد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد سوره را نخواند و خود را به امام برساند و اگر برای حمد وقت ندارد بنابر احتیاط واجب قصد فرادی نماید و عمل به وظیفه منفرد نماید.
مسأله 1449 ـ اگر موقعی كه امام در ركعت دوم نماز چهار ركعتی است، اقتدا كند، باید در ركعت دوم نمازش كه ركعت سوم امام است بعد از دو سجده، بنشیند و تشهد را به مقدار واجب بخواند و برخیزد، و چنانچه برای گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد، یك مرتبه بگوید و در ركوع خود را به امام برساند.
مسأله 1450 ـ اگر امام در ركعت سوم یا چهارم باشد و مأموم بداند كه اگر اقتدا كند و حمد را بخواند به ركوع امام نمی رسد، بنابر احتیاط واجب باید صبر كند تا امام به ركوع رود، بعد اقتدا نماید.
مسأله 1451 ـ اگر در ركعت سوم یا چهارم امام اقتدا كند، باید حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد، باید حمد را تمام كند و در ركوع خود را به امام برساند.
مسأله 1452 ـ كسی كه می داند اگر سوره یا قنوت را تمام كند به ركوع امام نمی رسد، چنانچه عمداً سوره یا قنوت را بخواند و به ركوع نرسد نمازش فرادی می شود و صحیح است اگر به وظیفه منفرد عمل نماید.
مسأله 1453 ـ كسی كه اطمینان دارد كه اگر سوره را شروع كند یا تمام نماید به ركوع امام می رسد، احتیاط واجب آنست كه سوره را شروع كند، یا اگر شروع كرده تمام نماید.
مسأله 1454 ـ كسی كه یقین دارد، اگر سوره را بخواند به ركوع امام می رسد، چنانچه سوره را بخواند و به ركوع نرسد نمازش صحیح است.
مسأله 1455 ـ اگر امام ایستاده باشد و مأموم نداند كه در كدام ركعت است می تواند اقتدا كند، ولی باید حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و اگر چه بعد بفهمدكه امام در ركعت اول یا دوم بوده، نمازش صحیح است.
مسأله 1456 ـ اگر بخیال اینكه امام در ركعت اول یا دوم است، حمد و سوره نخواند و بعد از ركوع بفهمد كه در ركعت سوم یا چهارم بوده نمازش صحیح است. ولی اگر پیش از ركوع بفهمد، باید حمد و سوره را بخواند، و اگر وقت ندارد، فقط حمد را بخواند و در ركوع خود را به امام برساند.
مسأله 1457 ـ اگر بخیال اینكه امام در ركعت سوم یا چهارم است حمد و سوره بخواند و پیش از ركوع یا بعد از آن بفهمد كه در ركعت اول یا دوم بوده، نمازش صحیح است. و اگر در بین حمد و سوره بفهمد لازم نیست آنها را تمام كند.
مسأله 1458 ـ اگر موقعی كه مشغول نماز مستحبی است جماعت برپا شود، چنانچه اطمینان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحب است نماز را رها كند و مشغول نماز جماعت شود. بلكه اگر اطمینان نداشته باشد كه به ركعت اول برسد مستحب است به همین دستور رفتار نماید.
مسأله 1459 ـ اگر موقعی كه مشغول نماز سه ركعتی یا چهار ركعتی است جماعت برپا شود، چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته و اطمینان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحب است به نیت نماز مستحبی نماز را دو ركعتی تمام كند و خود را به جماعت برساند.
مسأله 1460 ـ اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد، لازم نیست نیت فرادی كند.
مسأله 1461 ـ كسی كه یك ركعت از امام عقب مانده، مستحب است وقتی امام تشهد ركعت آخر را می خواند، انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر كند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد.
مسأله 1409 ـ اگر یك نفر به امام جماعت اقتدا كند، هر ركعت از نماز آنان ثواب صدو پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا كنند هر ركعتی ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بیشتر شوند ثواب نمازشان بیشتر می شود تا به ده نفر برسند وعده آنان كه از ده گذشت، اگر تمام آسمانها كاغذ و دریاها مركب و درختهاقلم و جن و انس و ملائكه نویسنده شوند، نمی توانند ثواب یك ركعت آنرا بنویسند.
مسأله 1410 ـ حاضر نشدن به نماز جماعت از روی بی اعتنائی جایز نیست. و سزاوار نیست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.
مسأله 1411 ـ مستحب است انسان صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند و نماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادی یعنی تنها خوانده شود بهتر است. و نیز نماز جماعتی را كه مختصر بخوانند از نماز فرادائی كه آنرا طول بدهند بهتر می باشد.
مسأله 1412 ـ وقتی كه جماعت بر پا می شود، مستحب است كسی كه نمازش را فرادی خوانده دوباره با جماعت بخواند. و اگر بعد بفهمد كه نماز اولش باطل بوده، نماز دوم او كافیست.
مسأله 1413 ـ اگر امام یا مأموم بخواهد نمازی را كه به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند اشكال دارد.
مسأله 1414 ـ كسی كه در نماز وسواس دارد و فقط در صورتی كه نماز را با جماعت بخواند، از وسواس راحت می شود، بنابر احتیاط واجب باید نماز را با جماعت بخواند.
مسأله 1415 ـ اگر پدر یا مادر به فرزند خود امر كند كه نماز را به جماعت بخواند، نماز جماعت بر او به صرف امرشان واجب نمی شود.
مسأله 1416 ـ نماز مستحب را نمی شود به جماعت خواند، مگر نماز استسقاء كه برای آمدن باران می خوانند، و نمازی كه واجب بوده و به جهتی مستحب شده است، مانند نماز عید فطر و قربان كه در زمان امام علیه السلام واجب بوده و به واسطه غائب شدن ایشان مستحب می باشد.
مسأله 1417 ـ موقعی كه امام جماعت نماز یومیه می خواند، هر كدام از نمازهای یومیه را می شود به او اقتدا كرد، ولی اگر نماز یومیه اش را احتیاطاً دوباره می خواند، اقتدا كردن به او اشكال دارد. مگر در دو صورت :
1 ـ آنكه مأموم هم مثل امام باشد در اینكه نمازش را احتیاطاً دوباره بخواند و در سبب احتیاط به نحوی كه اگر نماز قبلی مأموم باطل بوده نماز قبلی امام هم باطل بوده مثلاً هر دو نماز را احتیاطاً اعاده نمایند به جهت اینكه در نماز قبل در ذكر ركوع یا سجود عمداً اكتفاء به یك سبحان الله نموده اند.
2 ـ آنكه امام نماز قبلی را منفرداً خوانده باشد و فعلاً به قصد امر واقعی به جماعت اعاده نماید، چه فعلاً واجب باشد به جهت باطل بودن نماز قبلی و چه مستحب باشد به جهت اینكه به جماعت اعاده نموده و در هر دو صورت اقتدا به او صحیح است.
مسأله 1418 ـ اگر امام جماعت قضای نماز یومیه خود را می خواند می شود به او اقتدا كرد، ولی اگر نمازش را احتیاطاً قضا می كند، یا احتیاطاً قضای نماز كس دیگر را می خواند، اگر چه برای آن پول نگرفته باشد، اقتدای به او اشكال دارد مگر آنكه قضای قطعی غیر باشد.
مسأله 1419 ـ اگر انسان نداند نمازی را كه امام می خواند نماز واجب یومیه است یا نماز مستحب، نمی تواند به او اقتدا كند.
مسأله 1420 ـ اگر امام در محراب باشد و كسی پشت سر او اقتدا نكرده باشد، كسانی كه دو طرف محراب ایستاده اند و به واسطه دیوار محراب امام را نمی بینند نمی توانند اقتدا كنند.
مسأله 1421 ـ اگر به واسطه درازی صف اول، كسانی كه دو طرف صف ایستاده اند، امام را نبینند می توانند اقتدا كنند. و نیز اگر به واسطه درازی یكی از صفهای دیگر كسانی كه دو طرف آن ایستاده اند، صف جلوی خود را نبینند می توانند اقتدا نمایند.
مسأله 1422 ـ اگر صفهای جماعت تا درب مسجد برسد كسی كه مقابل درب پشت صف ایستاده نمازش صحیح است، و نیز نماز كسانی كه پشت سر او اقتدا می كنند صحیح می باشد، ولی نماز كسانی كه دو طرف او ایستاده اند وصف جلو را نمی بیند صحیح نیست.
مسأله 1423 ـ كسی كه پشت ستون ایستاده، اگر از طرف راست یا چپ به واسطه مأموم دیگر به امام متصل نباشد نمی تواند اقتدا كند.
مسأله 1424 ـ جای ایستادن امام باید از جای مأموم بلندتر نباشد، ولی اگر مكان امام مقدار خیلی كمی بلندتر باشد اشكال ندارد و نیز اگر زمین سراشیب باشد و امام در طرفی كه بلندتر است بایستد در صورتی كه سراشیبی آن زیاد نباشد و طوری باشد كه به آن، زمین مسطح بگویند مانعی ندارد.
مسأله 1425 ـ اگر جای مأموم بلندتر از جای امام باشد اشكال ندارد، ولی اگر بقدری بلند باشد كه نگویند اجتماع كرده اند، جماعت صحیح نیست.
مسأله 1426 ـ اگر بین كسانی كه در یك صف ایستاده اند بچه ممیز یعنی بچه ای كه خوب و بد را می فهمد فاصله شود، چنانچه ندانند نماز او باطل است می توانند اقتدا كنند.
مسأله 1427 ـ بعد از تكبیر امام اگر صف جلو آماده نماز، و تكبیر گفتن آنان نزدیك باشد، بنابر احتیاط واجب كسی كه در صف بعد ایستاده، نمی تواند تكبیر بگوید و باید صبر كند تا تكبیر شخص جلو او تمام شود.
مسأله 1428 ـ اگر بداند نماز یك صف از صفهای جلو باطل است، در صفهای بعد نمی تواند اقتدا كند، ولی اگر نداند نماز آنان صحیح است یا نه، می تواند اقتدا نماید.
مسأله 1429 ـ هر گاه بداند نماز امام باطل است، مثلاً بداند امام وضو ندارد، اگر چه خود امام ملتفت نباشد، نمی تواند به او اقتدا كند.
مسأله 1430 ـ اگر مأموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده، یا كافر بوده، یا به جهتی نمازش باطل بوده، مثلاً بیوضو نماز خوانده چنانچه به وظیفه منفرد عمل كرده باشد غیر از ترك قرائت نمازش صحیح است.
مسأله 1431 ـ اگر در بین نماز شك كند كه اقتدا كرده یا نه چنانچه در حالی باشد كه وظیفه مأموم است مثلاً به حمد و سوره امام گوش می دهد بنابر احتیاط واجب باید نمازش را به نیت فرادی تمام نماید. لكن اگر خود را مقتدی ببیند و مشغول به نماز جماعت بداند اظهر عدم اعتنا به شك است. و اگر مشغول كاری باشد كه هم وظیفه امام و هم وظیفه مأموم است مثلاً در ركوع یا سجده باشد، باید نماز را به نیت فرادی تمام نماید.
مسأله 1432 ـ احتیاط واجب آنست كه در بین نماز جماعت تا ناچار نشود چنانچه جماعت خواندن از برایش واجب باشد، نیت فرادی نكند. بلی بهتر بلكه احوط آنست كه اگر جماعت هم واجب نباشد، از اول قصد فرادی را نداشته باشد.
مسأله 1433 ـ اگر مأموم به واسطه عذری یا بدون عذر بعد از حمد و سوره امام نیت فرادی كند، لازم نیست حمد و سوره را بخواند ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادی نماید، باید مقداری را كه امام نخوانده بخواند.
مسأله 1434 ـ اگر در بین نماز جماعت نیت فرادی نماید، نمی تواند دوباره نیت جماعت كند، ولی اگر مردد شود كه نیت فرادی كند یا نه و بعد تصمیم بگیرد كه نماز را با جماعت تمام كند، نمازش صحیح است.
مسأله 1435 ـ اگر شك كند كه نیت فرادی كرده یا نه، باید بنا بگذارد كه نیت فرادی نكرده است.
مسأله 1436 ـ اگر موقعی كه امام در ركوع است اقتدا كند و به ركوع امام برسد، اگر چه ذكر امام تمام شده باشد، نمازش صحیح است و یك ركعت حساب می شود. اما اگر به مقدار ركوع خم شود و به ركوع امام نرسد نمازش باطل است، و احتیاط مستحب آنست كه نماز را تمام نموده و بعد اعاده نماید مگر آنكه یقین داشته كه به امام می رسد در این صورت اقوی صحت نماز و احوط اعاده است.
مسأله 1437 ـ اگر موقعی كه امام در ركوع است اقتدا كند و بمقدار ركوع خم شود و شك كند كه به ركوع امام رسیده یا نه نمازش باطل است . و احتیاط مستحب آنست كه نماز را تمام نموده و بعداًاعاده نماید مگر آنكه یقین داشته كه به امام می رسد كه اقوی در این صورت صحت نماز و احوط اعاده است .
مسأله 1438 ـ اگرموقعی كه امام در ركوع است اقتداكند و پیش از آنكه باندازه ركوع خم شود، امام سر از ركوع بر دارد واجب نیست بایستد تا امام برای ركعت بعد بر خیزد و آنرا ركعت اول نماز خود حساب كند. بلكه می تواند نیت فرادی نماید، و اگر برخاستن امام بقدری طول بكشد كه نگویند این شخص نماز جماعت می خواند، باید نیت فرادی نماید.
مسأله 1439 ـ اگراول نماز یا بین حمد و سوره اقتدا كند و پیش از آنكه به ركوع رود، امام سر از ركوع بر دارد نماز اوصحیح است.
مسأله 1440 ـ اگر موقعی برسد كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، باید بعد از نیت و گفتن تكبیرة الاحرام بنشیند و تشهد را به قصد قربت مطلق با امام بخواند ولی سلام را نگوید و صبر كند تا امام سلام نماز را بدهد، بعد بایستد و بدون آنكه دوباره نیت كند و تكبیر بگوید، حمد و سوره را بخواند و آنرا ركعت اول نماز خود حساب كند.
مسأله 1441 ـ مأموم نباید جلوتر از امام بایستد و اگر مساوی او بایستد اشكال ندارد، ولی اگر قد او بلندتر از امام است، بنابر احتیاط واجب باید طوری بایستد كه در ركوع و سجود جلوتر از امام نباشد.
مسأله 1442 ـ در نماز جماعت باید بین مأموم و امام پرده و مانند آن كه پشت آن دیده نمی شود فاصله نباشد، و همچنین است بین انسان و مأموم دیگری كه انسان به واسطه او به امام متصل شده است، ولی اگر امام مرد و مأموم زن باشد، چنانچه بین آن زن و امام یا بین آن زن و مأموم دیگری كه مرد است، و زن به واسطه او به امام متصل شده است پرده و مانند آن باشد اشكال ندارد.
مسأله 1443 ـ اگر بعد از شروع به نماز بین مأموم و امام، یا بین مأموم و كسی كه مأموم به واسطه او متصل به امام است، پرده یا چیز دیگری كه پشت آنرا نمی توان دید فاصله شود، قهراً فرادی می شود، و چنانچه به وظیفه منفرد عمل نماید نمازش صحیح است.
مسأله 1444 ـ احتیاط واجب آنست كه بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام بیشتر از مقداری كه بشود به یك گام از آن رد شد فاصله نباشد. و نیز اگر انسان به واسطه مأمومی كه جلوی او ایستاده به امام متصل باشد، احتیاط واجب آنست كه فاصله جای سجده اش از جای ایستادن او بیشتر از این مقدار نباشد.
مسأله 1445 ـ اگر مأموم به واسطه كسی كه طرف راست یا چپ او اقتدا كرده به امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد، مستحب آنست كه با كسی كه در طرف راست یا چپ او اقتدا كرده، بیشتر از یك قدم معمولی فاصله نداشته باشد.
مسأله 1446 ـ اگر در نماز، بین مأموم و امام، یا بین مأموم و كسی كه مأموم به واسطه او به امام متصل است، فاصله بیش از حد پیدا شود قهراً فرادی می شود، و نمازش اگر به وظیفه منفرد عمل نموده باشد صحیح است.
مسأله 1447 ـ اگر نماز همه كسانی كه در صف جلو هستند تمام شود، یا همه نیت فرادی نمایند، نماز كسانی كه در صف بعد ایستاده اند قهراً فرادی می شود، و صحیح است اگر به وظیفه منفرد عمل نموده باشند.
مسأله 1448 ـ اگر در ركعت دوم اقتدا كند، لازم نیست حمد و سوره بخواند، ولی قنوت و تشهد را با امام بخواند، و احتیاط آنست كه موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند كند، و باید بعد از تشهد با امام برخیزد و حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد سوره را نخواند و خود را به امام برساند و اگر برای حمد وقت ندارد بنابر احتیاط واجب قصد فرادی نماید و عمل به وظیفه منفرد نماید.
مسأله 1449 ـ اگر موقعی كه امام در ركعت دوم نماز چهار ركعتی است، اقتدا كند، باید در ركعت دوم نمازش كه ركعت سوم امام است بعد از دو سجده، بنشیند و تشهد را به مقدار واجب بخواند و برخیزد، و چنانچه برای گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد، یك مرتبه بگوید و در ركوع خود را به امام برساند.
مسأله 1450 ـ اگر امام در ركعت سوم یا چهارم باشد و مأموم بداند كه اگر اقتدا كند و حمد را بخواند به ركوع امام نمی رسد، بنابر احتیاط واجب باید صبر كند تا امام به ركوع رود، بعد اقتدا نماید.
مسأله 1451 ـ اگر در ركعت سوم یا چهارم امام اقتدا كند، باید حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد، باید حمد را تمام كند و در ركوع خود را به امام برساند.
مسأله 1452 ـ كسی كه می داند اگر سوره یا قنوت را تمام كند به ركوع امام نمی رسد، چنانچه عمداً سوره یا قنوت را بخواند و به ركوع نرسد نمازش فرادی می شود و صحیح است اگر به وظیفه منفرد عمل نماید.
مسأله 1453 ـ كسی كه اطمینان دارد كه اگر سوره را شروع كند یا تمام نماید به ركوع امام می رسد، احتیاط واجب آنست كه سوره را شروع كند، یا اگر شروع كرده تمام نماید.
مسأله 1454 ـ كسی كه یقین دارد، اگر سوره را بخواند به ركوع امام می رسد، چنانچه سوره را بخواند و به ركوع نرسد نمازش صحیح است.
مسأله 1455 ـ اگر امام ایستاده باشد و مأموم نداند كه در كدام ركعت است می تواند اقتدا كند، ولی باید حمد و سوره را به قصد قربت بخواند و اگر چه بعد بفهمدكه امام در ركعت اول یا دوم بوده، نمازش صحیح است.
مسأله 1456 ـ اگر بخیال اینكه امام در ركعت اول یا دوم است، حمد و سوره نخواند و بعد از ركوع بفهمد كه در ركعت سوم یا چهارم بوده نمازش صحیح است. ولی اگر پیش از ركوع بفهمد، باید حمد و سوره را بخواند، و اگر وقت ندارد، فقط حمد را بخواند و در ركوع خود را به امام برساند.
مسأله 1457 ـ اگر بخیال اینكه امام در ركعت سوم یا چهارم است حمد و سوره بخواند و پیش از ركوع یا بعد از آن بفهمد كه در ركعت اول یا دوم بوده، نمازش صحیح است. و اگر در بین حمد و سوره بفهمد لازم نیست آنها را تمام كند.
مسأله 1458 ـ اگر موقعی كه مشغول نماز مستحبی است جماعت برپا شود، چنانچه اطمینان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحب است نماز را رها كند و مشغول نماز جماعت شود. بلكه اگر اطمینان نداشته باشد كه به ركعت اول برسد مستحب است به همین دستور رفتار نماید.
مسأله 1459 ـ اگر موقعی كه مشغول نماز سه ركعتی یا چهار ركعتی است جماعت برپا شود، چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته و اطمینان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحب است به نیت نماز مستحبی نماز را دو ركعتی تمام كند و خود را به جماعت برساند.
مسأله 1460 ـ اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد یا سلام اول باشد، لازم نیست نیت فرادی كند.
مسأله 1461 ـ كسی كه یك ركعت از امام عقب مانده، مستحب است وقتی امام تشهد ركعت آخر را می خواند، انگشتان دست و سینه پا را به زمین بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر كند تا امام سلام نماز را بگوید و بعد برخیزد.